سلامت معنوی و اهمیت آن

سلامت معنوی و اهمیت آن

دکتر فریده مرادی، دکترای تخصصی سیاستگذاری سلامت
پژوهشگر مرکز تحقیقات توسعه اجتماعی و ارتقاء سلامت

بنام خداوند بخشنده و مهربان
امروز آنچه بر سلامت همه جانبه مردم تاثیر گذار است ، سیاست هاو دیدگاه ها و عوامل اجتماعی ومعنوی است که می تواند سلامت مردم را تامین کند.تاکید بر رویکرد انسان سالم و سلامت همه جانبه جسمی -اجتماعی-روانی- معنوی در سیاستگزاری های سلامت اهمیت ویژه دارد.

در نشست زمین که در ریودوژانیرو در سال 1992 با حضور رهبران جهان شکل گرفت.انسان عامل محور توسعه پایدار قلمداد گردید و تامین سلامت همه جانبه انسان از وظایف اولیه حکومت ها و از حقوق بلا منازع مردم تلقی شد.

 در قانون اساسی مترقی جمهوری اسلامی ایران نیز به این امر توجهی جدی مبذول شده است که ماده29نمادی از آن به حساب می آید. تعریف انسان سالم به عنوان یک فرد مولد در جایگاه اجتماعی در حوزه های مدیریتی سلامت روشن است و تکلیف مدیران هم برای نیل به آن از زمان جنینی (وحتی قبل ازآن) و دوران بارداری مادر تا سالمندی مشخص می باشد.

سلامت معنوی وضعیتی است دارای مراتب گوناگون، که در آن متناسب با ظرفیتها و قابلیتهای فرد، بینش، گرایش و توانایی لازم برای تعالی روح که همان تقرب به خدای متعال است فراهم می باشد، به گونه ای که همه امکانات درونی به طور هماهنگ و متعادل، میتوانند در جهت هدف کلی مزبور به کار گرفته شوند و همراه با امکان انتخاب، رفتارهای اختیاری درونی و بیرونی متناسب با آنها نسبت به خدا، فرد، جامعه و طبیعت ظهور می یابند.

 دیدگاه معنوی برروی ارزش ها، نگرش، باورها تاثیرعمیق دارد و بر روی فیزیولوژی و بیوشیمی  فرد تاثیر میگذارد.این تاثیر روی فکر و بدن بنام تندرستی معنوی نامیده میشود.

آنچه درمستندات دیده میشود، این است که اعتقادات مذهبی و دیدگاه معنوی مثل تطبیق فرد با عارضه و بیماری و قبول بیماری به عنوان سرنوشتی که رقم خورده است و توکل و توسل توانسته است اثرات مثبتی بر بیماریهایی چون سرطان ، اعتیاد ، قلب و عروق و معلولیت ها داشته باشد ، در حالیکه اضطراب و عدم پذیرش و تطبیق موجب بروز اشکالات مشخصی در شناخت و درمان بیماری ها میگردد.این رفتارهای علمی میتواند ترجمه ای از آیات کریمه قرآن مجید همچون ((الا بذکرالله تطمئن القلوب)) یا (( و من یتوکل علی الله فهو حسبه )) باشد.

کمیسیون الحاقی اعتباری سازمان مراقبت سلامت  (JCAHO)بر لزوم اعمالی که شناخت و تامین نیاز های معنوی و مذهبی بیماران را فراهم می کند تاکید کرده است . امام محمد غزالی نیز در کتاب احیا مینویسد: هر عضوی از بدن ما وظیفه ای دارد که وقتی آن را خوب انجام ندهد یعنی بیمار شده است؛ وظیفه روح یا قلب معنوی هم شناخت خالق و ارتباط با اوست.علاوه براین بسیاری از تحقیقات نشان میدهند که چیزهایی مثل باورهای مثبت، احساس آسایش و قدرتی که از پایبندی به مذهب به دست میآید، تمرکز حواس و دعا کردن میتوانند بر احساس سلامت انسان و بهبود زودتر بیماریها تاثیر مثبت داشته باشند.